islamiyet öncesi Türk edebiyatı ve özellikleri

 

İslamiyet öncesi sözlü dönem ürünleri koşuk, sagu, sav ve destanlardan oluşur. İslamiyet öncesi Türk edebiyatı ve  sözlü edebiyat ürünleri hakkında kısa öz ve net bilgiler vereceğiz.  Sözlü edebiyat ürünleri kısaca açıklıyoruz. Ödeviniz için kullanabilirsiniz.

 

 

 

 

 

İslamiyet öncesi Türk edebiyatı

1)      Sözlü Edebiyat Dönemi

2)      Yazılı Edebiyat Dönemi

 

Sözlü Edebiyat Dönemi

Yazının kullanılmadığı edebiyat dönemidir.

M.S.VIII. yüzyıla gelinceye kadar Türklerin henüz yazıyı kullanmadıkları dönemdeki edebiyattır. Bu dönem edebiyatı, sözlü olarak üretilmiş ve kulaktan kulağa yayılarak varlığını sürdürmüştür. Bu dönemde edebiyatımızı Şamanizm, Maniheizm, Budizm gibi dinler etkilemiştir.

 

Genel özellikleri:

1. Bu dönem edebiyatı müzik eşliğinde (“kopuz” adı verilen sazla) dile getirilmiştir.
2. Ölçü, ulusal ölçümüz olan “hece” ölçüsüdür.
3. Nazım birimi “dörtlük”tür.
4. Dönemine göre arı bir dili vardır.
5. Dizelere genel olarak yarım uyak hakimdir.
6. Daha çok doğa, aşk ve ölüm konuları işlenmiştir.
7. Bu döneme yönelik elimizdeki en önemli ve eski kaynak Kaşgarlı Mahmut’un “Divan-ı Lügat-it Türk” adlı eseridir.

 

Yazılı Edebiyat Dönemi

Yazılı edebiyat dönemi Göktürk yazıtları ve Uygur Dönemi eserleri olarak iki başlık altında inceleyebiliriz. Bunlarda Çinlilere karşı bağımsızlık savaşı yapan, Türk bütünlüğünü yeniden kurmak için içte ve dışta svaşan Göktürklerin hikayesi anlatılır. Bu abideler 38 harfli olan Göktürk alfabesiyle yazılmıştır.

Göktürk Yazıtları

a) Bilge (Vezir) Tonyukuk Yazıtı (720-725)

b) Kül Tigin Yazıtı (732)

c) Bilge Kağan Yazıtı (735)

Uygur Dönemi Eserleri

Göktürk devletinin yıkılmasından sonra kurulan Uygur hanlıklarından kalma eserlerdir. Daha çok Buddha ve Mani dininin esaslarını anlatan metinlerdir. Bunlar Turfan yöresinde yapılan kazılarda ortaya çıkarılmıştır. Uygurların kağıda kitap basma tekniğini bildikleri anlaşılmaktadır. Dönemden kalma birçok hikayenin yanında “kökünç” denilen bir tür ilkel tiyatro eserleri de vardır. Uygurlar bu eserleri 14 harfli Uygur alfabesiyle yazmışlardır.

Etiketler: çalışma kağıdı, eserleri, genel özellikleri, islamiyet öncesi türk edebiyatı, islamiyetten önce, özellikleri, sözlü dönem özellikleri, sözlü edebiyat dönemi, türk edebiyatı, yazılı edebiyat dönemi, yazılı soruları
Eklenme Tarihi: 10 Kasım 2018